İdare hukuku açısından idari dava ; kamu idaresi tarafından tesis edilen işlere karşı açılan davalardır. Bu davalar ile idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğu denetlenmektedir. Burada yapılan davalarda idari eylem ve işlemlerin sadece hukuka uygun olup olmadığı denetlenmektedir. Ayrıca bir yerindelik denetimi yapılmaz. İdari davalar idare mahkemesi, vergi mahkemesi ve Danıştay’da açılmaktadır.
İdari hukuku açısından idarenin yapmış olduğu eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğu 5 başlık altında incelenmektedir. Bunlar yetki, şekil, sebep, konu ve amaçtır. İdarenin yapmış olduğu eylem ve işlemler bu açılardan incelenir ve bu açılardan denetlenir .
İdare hukuku dava çeşitleri nelerdir?
İdare hukukunda idari davalar temelde 2’ye ayrılmaktadır. Bunlar; 1) İptal davası 2) Tam Yargı Davası
1) İptal davası
İdare hukuku dava türü olan iptal davası sadece idare hukukuna ilişkin bir dava türüdür. Bu dava ile idarenin işlemleri yetki, şekil, sebep, konu ve amaç açısından hukuka aykırılıkları denetlenerek menfaati ihlal edilenler açısından iptali sağlanır.
İptal davalarıyla idarenin hukuka uygun hareket etmeleri sağlanarak anayasamızda belirtilen hukuk devleti ilkesi gerçekleştirilmiş olur. Çünkü hukuk devleti demek idarenin hukuka uyması hukuk dışı uygulamalara yanaşmaması demektir. Böylece bu işlemlerden zarar görenlerin hak ve menfaatleri sağlanmış olur.
İptal davası ile hukuka uygun olmayan idare işlemi iptal edilmiş olur. Ve idari işlem iptal edildiği andan itibaren hükümsüzdür. Yani hukuk dünyasına gelmemiştir. Eğer yapılan başvuru mahkemece uygun bulunmazsa iptal talebi de reddedilir.
İYUK m.2′ de iptal davası düzenlenmiştir. Bu maddeye göre iptal davası idarenin işlem ve sözleşmelerine karşı açılabilmektedir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi idari işlem 5 temel noktada denetlenmekle birlikte; idari işlemin kanuna, cumhurbaşkanlığı kararnamesine, yönetmeliğe vb. emredici işlemlere aykırı olması sebebiyle de iptal edilebilir.
İptal davasında idari yargıda genel görevli mahkeme olan idare mahkemesidir. Vergi mahkemesi ve Danıştay İlk derece mahkemesi olarak görevli mahkemelerdir. Yani bir iptal davası Vergi mahkemesi ve Danıştay’da özel olarak görevlendirilmediyse görevli mahkeme idare mahkemesidir. Ayrıca iptal davasında dava açma süresi 60 gündür.
2) Tam yargı davası
İdare hukuku açısından tam yargı davaları; menfaatleri ihlal edilenler haklarının yerine getirilmesini ya da uğradıkları zararın tazminini isterler. Bu dava ile idarenin çeşitli faaliyetleri yüzünden bozulan mali dengenin düzeltilmesi amaçlanır. Tam yargı davası açılabilmesi için bir idari işlem veya eylem olmalı ve bu işlem ve eylemden dolayı kişisel haklar mevcut olmalıdır.
Tam yargı davasında görevli mahkeme eğer özel görevli bir mahkeme yoksa İdare mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise İYUK m.36’ya göre; a) Zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili, b) Zarar, bayındırlık ve ulaştırma gibi bir hizmetten veya idarenin herhangi bir eyleminden doğmuş ise, hizmetin görüldüğü veya eylemin yapıldığı yer, c) Diğer hallerde davacının ikametgahının bulunduğu yer idare mahkemesi yetkilidir.
Son yazılarımıza göz atmak için: Son Yazılar
Bizi sosyal medyadan takip edebilirsiniz: İnstagram