İş Hukuku açısından belki de en önemli kavram haklı fesih kavramıdır. Ve bu kavram oldukça geniş bir uygulama alanı bulmaktadır. Haklı fesih işçi ve işveren tarafından yapılabilmektedir. 4857 sayılı iş kanununda düzenlenmiştir.
İş Hukuku açısından haklı fesih hem işçiyi hem de işvereni koruyan bir düzenlemedir. İşçiler genel itibariyle haksız fesihten yararlanarak kıdem tazminatı alırlar. İşverenler ise haklı fesihi kullanarak kıdem tazminatı ödemeyebileceklerdir. Aşağıda haklı fesih kavramıyla ilgili tanımlamalar yapılmıştır.
İş Hukuku açısından haklı fesih nedir?
İş Hukuku açısından haklı fesih yukarıda da açıkladığımız üzere oldukça önemli bir kavramdır. Haklı nedenle fesih, dürüstlük kuralları çerçevesinde iş ilişkisini sürdürmesi beklenmeyecek tarafa, iş akdini derhal feshetme yetkisi veren, bozucu yenilik doğuran bir haktır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi işçi tarafından da işveren tarafından da kullanılabilmektedir. Burada önemli olan sürekli borç ilişkisi yaratan bir iş akdinde ortaya çıkan bazı durumlar bir tarafa iş ilişkisini çekilmez hale getirmesi yani sözleşmeyi fesheden tarafın haklı olmasıdır. Haklı Fesih bozucu yenilik doğuran bir haktır. Ve temellerini medeni kanundaki iyi niyet ve dürüstlük kuralından almaktadır.
Haklı fesih temel iki iş sözleşmesi şekli olan belirli süreli iş sözleşmesi veya belirsiz süreli iş sözleşmesinde kullanılmaktadır. Normalde bu sözleşmelerde fesih bildirim sürelerinde iş sözleşmesi fesih edilirken haklı fesihte derhal fesih yapılabilmektedir. Haklı fesih durumunda oldukça uygulaması geniştir. haklı fesih nedenleri iş kanunu m. 24 ve 25 de sayılmıştır. Ancak işçi açısından bu haklı fesih sebepleri Yargıtay kararlarıyla daha çok genişletilebilmektedir.
Haklı fesih nasıl yapılmalıdır?
İş Hukuku açısından haklı fesihin belirli bir yapılma şekli belirlenmemiştir. bu fesih yazılı şekilde yapılabileceği gibi, sözlü şekilde de yapılabilmektedir. Ancak yazılı şekilde yapılması fesih yapan tarafı daha çok korumaktadır. Çünkü yazılı yapmanın ana nedeni ispat kolaylığıdır. Noterden ihtar ile fesih yapan kişi fesih nedeninin ve haklı fesih yaptığını kolayca ispat edebilecektir. Ancak sözlü fesih yapan taraf fesih nedenini ve fesih yaptığını ispat edemeyebilmektedir. Bu durumlarda hak kayıplarına neden olmaktadır.
Yukarıdaki nedenlerle de haklı fesih yaparken avukatınıza danışmanız ve avukatınız eşliğinde yapmanız oldukça önemlidir. Uygulama da en çok ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık nedeniyle fesih yapılmaktadır. Aşağıda kanunda verilen ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık sayılmıştır.
İşçinin fesih durumları
- İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
- İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
- İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
- İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
- İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse.
- Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
İşverenin fesih durumları
- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
- İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
- İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
Son yazılarımıza göz atmak için: Son Yazılar
Bizi sosyal medyadan takip edebilirsiniz: İnstagram